Ludwik I to całkowite przeciwieństwo ojca - Bolesława III Rozrzutnego. Władzę nad księstwem otrzymał dopiero w wieku 40 lat. Gospodarny, oszczędny, bez skłonności wojowniczych, wykształcony, humanista. Z zadłużonego i podupadłego księstwa pozostawionego przez Ojca, uczynił kraj dobrze zagospodarowany i zamożny. Spłacił długi i zgromadził fundusze na budowę okazałych gmachów w mieście. Zatargów wojennych unikał, otaczał się książkami i ludźmi uczonymi. Interesował się historią, prawem, a nawet filozofią, gromadząc pokaźną bibliotekę książek.

Jako jeden z pierwszych w Polsce zajmował się archeologią! Prowadził prace wykopaliskowe w Grodzie Ryczyńskim (pomiędzy Dobrzyniem, Bystrzycą Oławską i Lipkami - 8 km od Brzegu), wczesnośredniowiecznym drewnianym grodzie - warowni. Wszechstronnie wykształcony, sam wypracował liczne koneksje i dobre stosunki z dworami królewskimi i cesarskim. Często podróżował do Pragi - stolicy cesarstwa i ośrodka elitarnej kultury dworskiej, w której był cenionym i poważanym gościem, a nawet nabrał większego znaczenia politycznego po śmierci Karola IV i wstąpieniu na tron czeski Wacława Luksemburskiego, który ożenił się z wnuczką Ludwika I. Inna wnuczka Małgorzata została wydana za mąż za hrabiego Holandii, jej prawnuczka Elżbieta była 100 lat później żoną Kazimierza Jagiellończyka nazywana "matką królów" . Stanowili oni parę królewską od której genealogiczne pochodzą wszyscy obecnie panujący monarchowie w Europie. Można byłoby stwierdzić, że wszystkie obecne rody monarchów europejskich pochodzą również od księcia Ludwika I brzeskiego!

40 - letni okres mądrych rządów Ludwika I i jego powiązania polityczne zaowocowały wzrostem zamożności Brzegu i jego prestiżu. Również inni Piastowie Śląscy widzieli w Ludwiku I seniora rodu, umiejącego manifestować świadomość historyczną Piastów jako rodu królewskiego. Po wygaśnięciu lini Piastów we Wrocławiu, Świdnicy i Głogowie - Brzeg staje się niekwestionowanym ośrodkiem kultury dworskiej w II połowie XIV wieku na Śląsku. W jego czasach żyli i budowali pomyślność swoich państw tacy władcy jak Kazimierz Wielki, Karol IV Luksemburski, Ludwik Andegaweński. W Polsce wraz ze śmiercią Kazimierza Wielkiego w 1370 roku wygasa panująca dynastia Piastów! Dzięki dużej wiedzy historycznej Ludwik I był w pełni świadomy znaczenia swego rodu i utraconych możliwości starań o tron krakowski.

Dla pokazania tradycji Piastów Śląskich polecił spisać "Kronikę Książąt Polskich". Dodawało to splendoru książętom śląskim, pozbawionym istotnego znaczenia politycznego. Świetność rodu Piastów starał się propagować również przez sakralizację członków rodziny - stworzył kult świętej Jadwigi, żony Henryka II Brodatego poległego w walce z Tatarami na Legnickich Polach w 1242r. Książę był praktyczny. Swoją ideologię świetności rodu Piastów realizował również w architekturze. Dzięki mądrej gospodarce, dysponował dużymi sumami pieniędzy, które wydawał umiejętnie na popularyzację świetności rodu. Już w 1368 roku wznosi za własne pieniądze szkołę duchowną - Kolegiatę św. Jadwigi oraz wyposaża w stałe dochody zapisując jej wioski. W latach 70 - tych XIV w buduje gotycki, warowny zamek otoczony fosą jako swoją rezydencję - fragmenty ceglanych murów widoczne są do dnia dzisiejszego. W roku 1370 rusza budowa kościoła farnego Św. Mikołaja, którą to książę pomaga finansować Miastu. Budowę ukończono dopiero w 1416r. (prawie 50 lat). Kolekcjonuje z pasją drogocenne wówczas: relikwie, klejnoty i książki. Biblioteka Ludwika I stała się zalążkiem biblioteki Gimnazjum i istniała do XIX w. Wszystko to książę zapisał na cele rozwoju szkolnictwa - kolegiacie Św. Jadwigi. Potomkowie księcia pielęgnowali ideę krzewienia nauki wspierając kolegiatę darowiznami. (bazując na tej idei, w 1569 roku książę Jerzy II wznosi Gimnazjum). Rozkwit oświaty w Brzegu nie był przypadkowy. Ludwik I wykorzystał po mistrzowsku możliwości jakie niosły Jego czasy. Był człowiekiem wykształconym i nowoczesnym. Kolegiata powstała w roku 1368. Zaledwie 4 lata po założeniu Akademii Krakowskiej przez Kazimierza Wielkiego (1364 rok) oraz 20 lat po Uniwersytecie czeskim w Pradze (1348).

Świetność rodu Piastów - ideologia, którą kierował się Ludwik I przetrwała w wielu wątkach do dnia dzisiejszego i trwa nadal! Zamek, Kolegiata Św. Jadwigi, kościół farny Św. Mikołaja, nadanie wielu przywilejów Miastu, biblioteka, naznaczyły na szereg wieków piastowskie pochodzenie miasta i ocaliły od zapomnienia nawet w czasach po wygaśnięciu rodu Piastów.

Ludwik I żył długo - 81 lat ! Zmarł 23 XII 1398 roku. Pochowany w krypcie kaplicy Św. Jadwigi. Rok 1998 - rok obchodów 750 - lecia miasta to zarazem 600 - setna rocznica śmierci jednego z najwybitniejszych mecenasów Brzegu w ciągu całego jego istnienia. Po śmierci księcia przez rok sprawował władzę syn Ludwika I - Henryk VIII z Blizną. Po nim, w 1400 roku objął rządy wnuk Ludwika I, a syn Henryka VIII - Ludwik II, który niewiele miał wspólnego z wielką osobowością dziadka.

Bolesław III ( Szczodry lub Rozrzutny)  1311 - 1352. Postać niezwykle barwna, o wojowniczym charakterze, typ przywódcy. Żył 61 lat (1291 - 1352). Urodził się 23.III.1291roku. W chwili śmierci Ojca, Henryka V Grubego (1296r.) Bolesław miał 5 lat. Opiekę nad nim i braćmi sprawował do 1301 roku Bolko I Świdnicki, a następnie biskup wrocławski. Bolesław wcześnie stał się samodzielny. Jako 15 - letni chłopak (w 1306 roku) obejmuje władzę w księstwie wrocławskim i uchwala przywileje. W 1310 roku jako 19 - letni książę bierze ślub z 14 - letnią królewną czeską, Małgorzatą, córką króla Czech - Wacława II.
W 1311 roku następuje podział sukcesji pomiędzy braci na drodze losowania. Księstwo wrocławskie podzielono na trzy części: Wrocław i Środę Śląską - otrzymał Henryk VI, Legnicę - Władysław, Brzeg - Bolesław. W skład Księstwa brzeskiego wchodziły: Brzeg, Grodków, Oława, Lewin Brzeski i Wiązów i było to najmniejsze księstwo, wobec czego Bolesławowi przysługiwała rekompensata finansowa. Okazała się ona nadmiernym ciężarem szczególnie dla księcia legnickiego Władysława, który nie posiadając gotówki - musiał zastawić Legnicę Bolesławowi. Doszło między braćmi do konfliktu zbrojnego i w 1312 roku wygrał go Bolesław ogłaszając się "panem Legnicy i Brzegu", a połączone księstwa nazwano "Księstwem legnicko - brzeskim. Bolesław miał wówczas 21 lat.
Lubił przepych, otaczał się bogatym rycerstwem, hojnie go obdarowując. Książę, pochodząc ze starego, królewskiego rodu i mając za żonę królewnę czeską starał się utrzymywać wysoką pozycję społeczną wśród możnowładców. Wydawał olbrzymie sumy pieniężne na cele reprezentacyjne oraz liczne wojny. Po śmierci żony Małgorzaty(1296 - 1322), która zmarła w wieku 26 lat, wybrał się książę Bolesław w 1326 roku na Węgry po drugą żonę - Katarzynę Chorwacką w asyście 1500 ! rycerzy - finansując całą wyprawę. W latach 1319 - 1329 był Bolesław najważniejszym sprzymierzeńcem Władysława Łokietka w walce o przyłączenie Śląska do jednoczącego się Królestwa Polskiego. Dzięki wojnom Bolesława z książętami głogowskimi Łokietek podbija Wielkopolskę. Jeszcze przed sukcesją Bolesław przybiera tytuł "Dziedzica Królestwa Polskiego". Król Czech - Jan Luksemburczyk - widząc jednoczące się Państwo Polskie i skłonności Bolesława zmusza wszystkich książąt i Bolesława do uznania się lennikiem czeskim. Bolesław długo opiera się presji, jednak w 1329 roku ulega i uznaje zwierzchnictwo czeskie. W praktyce oznaczało to przekreślenie ubiegania się o Koronę Polską!

Książę ciągle potrzebował pieniędzy, zastawiał więc miasta i zamki nie mogąc ich później wykupić lub sprzedawał od razu. Rezydując do 1342 roku w Legnicy zastawił również Brzeg i Oławę - jednak zdołał wykupić te miasta za posag drugiej żony - Katarzyny. Mieszczanie Brzescy skwapliwie wykorzystali potrzeby Księcia i "wykupili" wiele przywilejów. W sumie 35 spośród 94 przywilejów danych miastu przez wszystkich książąt pochodzi od Bolesława. Niektóre wykupione - jak choćby sądownictwo, które prawie całkowicie przeszło w ręce Miasta, a niektóre celowo wprowadzone jako przejaw polityki księcia np.: nałożenie na Brzeg w 1327r. prawa wrocławskiego, identycznego z magdeburskim - bardziej postępowego i nowoczesnego od średzkiego (z 1248 roku), które ujednolicały system gospodarczy Śląska, a szczególnie handel z Wrocławiem.
Prawdopodobnie w tym samym 1327 roku po przejściu władzy w ręce rajców miejskich podjęto decyzję o budowie w rynku Ratusza jako siedziby rajców. Założono też księgę miejską "celem spisywania spraw rozpatrywanych i uchwał podjętych przez radę miejską, aby nie uległy one zapomnieniu". Zła polityka finansowa księcia spowodowała długi rodziny książęcej, chociaż gospodarczo Brzeg rozwijał się pomyślnie. Książę, wydając pieniądze na wojny i przepych nie pozostawił po sobie żadnych większych budowli w mieście. Jednak przywileje jakimi obdarował (lub sprzedał) miasto, czyniły Brzeg mocnym organizmem decydującym w wielu sprawach o swoim losie. W 1335 roku umiera bez potomka męskiego brat - Henryk VI oddając Bolesławowi księstwo wrocławskie.
W 1342 roku Bolesław przenosi się na stałe do gotyckiego zamku w Brzegu ustanawiając Brzeg swoją stałą rezydencją. Ma już 51 lat. Mieszka w Brzegu jeszcze 10 lat 21.IV.1352 roku umiera. Pochowany jest w klasztorze cystersów w Lubiążu. Władzę w księstwie legnicko - brzeskim tytułem dożywocia sprawuje przez 6 lat do 1358r. druga żona - Katarzyna. Jest to okres waśni i kłótni o władzę, czterdziestoletnich już synów Bolesława - Wacława i Ludwika. Ostatecznie jednak władzę po śmierci macochy objął Ludwik I.

Opis Pradziejów