wtorek, 03 grudnia 2024

 

Jan Chrystian był najstarszym synem Joachima Fryderyka. Urodzony w 1591 roku. Miał 11 lat kiedy umarł jego ojciec. Do czasu uzyskania dojrzałości (18 lat) władzę w księstwie sprawowała regencja z matką na czele w 1609 roku młody książę objął pełnię władzy, a w 1613 wraz z bratem Jerzym Rudolfem podzielił księstwo brzesko - legnickie między siebie Jan Chrystian pozostał w Brzegu.

talar chrystiana 1672Przypadło mu sprawować władzę w niezwykle trudnym okresie dziejowym. Na początek wieku XVII przypada zaostrzenie waśni w obozie protestanckim pomiędzy luteranami a kalwinami, walki o tron cesarski, nasilenie działań kontrreformacyjnych przez katolików, wojna trzydziestoletnia pomiędzy katolikami a protestantami.

Od 1618 roku Jan Chrystian sprawował urząd śląskiego starosty krajowego. W ciągu najbliższych trzech lat rozgrywały się walki o tron cesarski. Książę starał się tak manewrować aby nie narażać się katolikom, Habsburgom i utrzymać przywileje protestanckiego Śląska. W 1621 roku przeniósł się nawet do brandenburskiej Legnicy spodziewając się wyroku cesarza skazującego go na banicję. Teatr działań wojny trzydziestoletniej przeniósł się na Śląsk w roku 1626. Wtedy to przemaszerowały z Niemiec na Węgry wojska protestanckie i po drodze złupiły m.in. należące do księstwa brzeskiego Kluczbork i Byczynę wraz z okolicą. Już zimą 1626 roku cesarz wysłał na Śląsk swoje wojska, które Brzeg musiał zakwaterować i wyżywić. Kwaterowały one kilka miesięcy i opuściły Brzeg, a po dwóch latach ponownie powróciły. W 1632 roku pod Brzegiem stanęła wielka armia połączonych wojsk saskich i szwedzkich. Książę Jan Chrystian nie miał wyjścia, musiał skapitulować. Mieszkańcy Brzegu mocno odczuli pobyt wojska w mieście. Przymusowe roboty, obowiązkowe dostawy żywności, rabunki i niezliczone gwałty. W roku 1633 wojska cesarskie (katolickie ) opanowały prawie cały Śląsk. W 1635 roku elektor brandenburski zawarł pokój z cesarzem i pomimo gwarancji przywilejów dla książąt śląskich Jan Chrystian wyjechał z rodziną do Ostródy (Prusy Książęce) i tam już pozostał do śmierci w 1639 roku. Książę przytłoczony sytuacją zewnętrzną nie miał czasu, lub nie mógł zajmować się sprawami miasta. Niejednokrotnie w obliczu obcych wojsk pozostawiał mieszkańców miasta samym sobie. Wydawał również decyzje nieprzemyślane - w roku 1615 jako 24 latek pozwolił właścicielowi wsi Michałów na podniesienie jej do rangi miasta z wszystkimi przywilejami. Osada jednak nie zdołała się rozwinąć i zachowała statut wsi. W latach 1620 - 1624 kazał wybijać w mennicy oławskiej niepełnowartościową monetę co wywołało dewaluację oficjalnej monety, wzrost cen i ruinę wielu ludzi.

Jan Chrystian utrzymywał szerokie kontakty z protestantami w Rzeczpospolitej i Brandenburgii. Darzyli go szacunkiem tacy magnaci jak Krzysztof Radziwiłł czy Rafał Leszczyński.. Zresztą swojego najmłodszego syna - Chrystian wysłał na dwór księcia Krzysztofa Radziwiłła gdzie wychowywał się razem z jego synem Bogusławem (znanym z "Potopu" H. Sienkiewicza).

Jan Chrystian zmarł w Ostródzie w 1639 roku. Zwłoki sprowadzili do Brzegu jego synowie - Jerzy III, Ludwik III i Chrystian.