W tym roku miasto zajęło pierwsze miejsce wśród niemieckich miast i szóstą pozycję wśród europejskich w konkursie pt.: „Najlepsza destynacja w Europie”.
Symbol Zollverein, wieża szybowa kopalni, © Peter Prengel, Archiwum Miasta Essen
Jest to wielkie osiągnięcie w dziedzinie turystyki, biorąc pod uwagę fakt, że przez lata było metropolią przemysłową Zagłębia Ruhry. Jej początki sięgają połowy XIX w., kiedy z uwagi na ogromne złoża węgla kamiennego zbudowano tu kopalnię, a następnie koksownię, służącą do spalania tego surowca.
Zabytek UNESCO
Oba zakłady nazwano „Zollverein” od Niemieckiego Związku Celnego (Deutscher Zollverein), XIX-wiecznej organizacji gospodarczej. Kompleks działał z powodzeniem całe dekady, a w latach 50. XX w. był uważany za największy w Europie. W 1986 r. kopalnia jednak została zamknięta na skutek wyczerpujących się zasobów węgla, a koksownia w 1993 r. z powodu gwałtownego zmniejszenia popytu na koks.
Przyszłość dla tych obiektów okazała się jednak łaskawa, ponieważ objęto je ochroną konserwatorską, jako unikatowe świadectwo historii techniki i architektury przemysłowej. Następstwem tego było wpisanie ich w 2001 r. na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Stanowią także jedną z głównych atrakcji „Europejskiego Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego”.
Symbolem Zollverein jest wysoka wieża szybowa (30 m) z urządzeniami do płukania węgla. Widać ją z daleka wraz z licznymi kominami koksowni. Po przyjeździe na miejsce, teren robi duże wrażenie ze względu na wielkość powierzchni i ilość konstrukcji o różnych kształtach i wysokościach. Wiele z nich pochodzi z 1932 r. i prezentuje modny wówczas styl architektoniczny – Bauhaus. Zastosowane projekty w dużym stopniu przyczyniły się do wpisania zakładów na listę UNESCO.
Zollverein (koksowania), © Peter Wieler, Essen Marketing GmbH
Zwiedzający mogą wybrać spośród kilku tras, poświęconych oczywiście wydobyciu węgla, jego obróbce oraz produkcji koksu. Wiodą one po wnętrzach rozległych hal i na zewnętrz, gdzie zainstalowano specjalne platformy. Stąd Zollverein można zobaczyć z różnych perspektyw, także pod względem prowadzonej obecnie działalności. Na potrzeby turystyki dominują tu sztuka i kreatywność, dzięki adaptacjom wiele budynków pełni obecnie role: galerii, pracowni, ośrodka wzornictwa, centrum choreograficznego, lokali gastronomicznych, nawet basenu. Wielką halę po koksowni (Grand Hall) dostosowano do organizacji różnego rodzaju eventów.
Muzeum Zagłębia Ruhry
Ta placówka funkcjonuje w gmachu kopalni, gdzie całe lata odbywał się proces płukania węgla. Oferuje poznanie przeszłości regionu poprzez ukazanie historii węgla od ponad 300 milionów lat aż po dzisiejszą transformację Essen. Wystawa mieści się na trzech poziomach, każdy z nich poświęcony jest innej tematyce. Są to: pamięć (czasy przedindustrialne), historia uprzemysłowienia i teraźniejszość (mity i stereotypy, doświadczenia mieszkańców).
Muzeum posiada w mieście kilka oddziałów: Muzeum Minerałów, skansen Deilbachtal (dolina rzeki Deilbach), Halbachhammer (pokazy przedindustrialnej produkcji kutego żelaza).
Zollverein mieści się w pierwszej dziesiątce zabytków UNESCO w Niemczech (ogólnie 51), biorąc pod uwagę liczbę turystów, a wynosi ona ca. 1,6 miliona rocznie.
https://navtur.pl/place/show/1010,kompleks-przemyslowy-zollverein
Willa Hügel
Essen w 2010 r. było Europejską Stolicą Kultury. O tym spektakularnym wyróżnieniu zadecydował na pewno również potencjał innych zabytków. Należy do nich niewątpliwie Willa Hügel, która także ma związek z industrializacją miasta, ponieważ wzniósł ją Alfred Krupp w latach 1870-1873, przedstawiciel ogromnego koncernu przemysłowego, zajmującego się m.in. wydobyciem rudy żelaza, produkcją i obróbką stali, maszyn przemysłowych, uzbrojenia i amunicji. Rezydencja była kilkakrotnie przerabiana i służyła kilku pokoleniom tej rodziny. W 1945 r. spółka została zlikwidowana za wojenne zbrodnie przeciwko ludzkości, a dobra zajęte przez wojska amerykańskie. W 1952 r. willę jednak zwrócono rodzinie Kruppów, a ta przekazała ją społeczeństwu do wykorzystania na cele promocji sztuki, nauki i kultury. Od roku 1984 zarządza nią Fundacja Kultury Zagłębia Ruhry.
Kompleks składa się z dwóch trzypiętrowych skrzydeł połączonych ogrodem zimowym. Łączna powierzchnia to 8100 m² i 269 pokoi. Tzw. Dom Główny jest trzypiętrowy i liczy 103 pomieszczenia, w tym: eleganckie sale bankietowe i balowe, hol (400 m²), salony recepcyjne, jadalnię, bibliotekę, gabinety. Wnętrza i ich bogate wyposażenie: okazałe włoskie sufity kasetonowe, meble, portrety cesarzy niemieckich i członków rodu Kruppów, prezentują wysoki kunszt rzemieślników.
Wyjątkową rangę mają cenne flamandzkie gobeliny z serii: „Siedem sztuk wyzwolonych”, „Sceny z życia apostołów”, ich ekspozycja znajduje się w specjalnie zaprojektowanej Sali Ogrodowej. Drugie skrzydło było przeznaczone na tzw. Dom Gościnny. Od 2007 r. jest tu eksponowana Wystawa Historyczna Kruppa i działa rodzinne Archiwum Historyczne, założone w 1905 r.
Warto udać się na spacer po bardzo rozległym parku (28 ha) z ponad 7 000 drzewami, ze 120 gatunków. Wiele spośród nich przekroczyło 150 lat. Stąd rozciąga się piękny widok na jezioro Baldeney.
https://www.villahuegel.de/en/villa/
Muzeum Folkwang
Do ww. fundacji należy również ta placówka, powstała w 1921 r. Od 2010 r. zajmuje nowy elegancki obiekt o szklanych ścianach, a jej kolekcje należą do renomowanych w kraju ze względu na zbiory z ostatnich trzech stuleci: malarstwa, rzeźby, fotografii, grafiki i rzemiosła artystycznego. Wśród nich można podziwiać dzieła: van Gogha, Cézanne’a, Gauguina, Friedricha, Renoira, Rodina, Marca, Beckmanna, Rothko, Pollocka, Richtera.
Jest tu również siedziba Niemieckiego Muzeum Plakatu z kolekcją ponad 350 000 plakatów z dziedzin kultury, polityki i biznesu. Pochodzą one z okresu od początków rozwoju plakatu do współczesności.
https://www.museum-folkwang.de/en/collection
Miasto-ogród „Wzniesienie Małgorzaty” (Margarethenhöhe)
Jedno z najbardziej znanych miast-ogrodów w Niemczech, zbudowane w latach 1909-1938 Swoją nazwę zawdzięcza Margarethe Krupp, pomysłodawczyni i fundatorce tego przedsięwzięcia, którego celem było stworzenie wzorcowej kolonii, głównie dla pracowników Koncernu Krupp. Projekt udało się zrealizować także przy aktywnym poparciu władz Essen. Młody architekt Georg Metzendorf zastosował najnowocześniejsze w tamtym okresie rozwiązania urbanistyczne.
W centrum dużego przemysłowego miasta znalazły się przytulne domy ze słonecznymi ogrodami, skwerami i obiektami użyteczności publicznej, jak: sklepy, szkoły, place zabaw, ośrodek zdrowia, kościoły protestancki i katolicki. Ryneczek zdobi fontanna, ufundowana przez urząd jako podziękowanie dla fundatorki, a napis głosi: „Skarbów nie należy kopać łopatą, lecz szukać ich w szlachetnych czynach”. Rozległy plac ozdabia elegancki hotel z restauracją, z charakterystycznymi arkadami i reprezentacyjnym balkonem.
https://www.margarethe-krupp-stiftung.de
Początki Essen sięgają dawnych wieków
Przemysłowa marka miasta z XIX i XX w. mocno kontrastuje z jego wielowiekową przeszłością. Sięga ona do roku ca. 850. To wówczas biskup Altfrid wybudował dla kanoniczek, pochodzących z arystokracji, kościół i klasztor. Dzięki temu faktowi jest ono starsze od Berlina, Drezna, Monachium. Jak krąży legenda, to właśnie opatki rządziły miastem w latach 850-1803.
Z powodu dwóch pożarów (946 r. i 1271 r.), obecny kompleks łączy styl romański i wczesnego gotyku z barokowym wystrojem. W jego skład oprócz katedry (od 1958 r. siedziba biskupstwa rzymskokatolickiego dla Zagłębia Ruhry), wchodzą: kościół św. Jana, skarbiec i zabudowania klasztorne. Zabytek cenny dla turystów ze względu na jego walory architektoniczne i wyjątkowe zbiory rękodzieła z czasów cesarskiej dynastii Ottonów.
W katedrze to: słynąca łaskami Złota Madonna w postaci drewnianej rzeźby z ok. 980 r. (74 cm wys.), w całości pokryta złotą okładziną i najstarszy zachowany siedmioramienny świecznik z brązu (ok. 1000 r.). W skarbcu wysokiej klasy to: miecz i korona (dziecięca) Ottona III, cztery krzyże procesyjne z X i XI w., Ewangeliarz, relikwiarze, liczne rzeźby, dokumenty.
Rozrywka i wypoczynek w otoczeniu przyrody
Wiele obiektów kultury zyskało nie tylko krajową, ale i międzynarodową renomę. Należą do nich: Teatr Aalto ze scenami: operową, baletową i filharmonią, Teatry Grillo i Variete.
Tereny rekreacyjne położone są głównie w południowej części Essen i w dużym stopniu dzięki nim jest ono uznawane za trzecie najbardziej zielone miasto w Niemczech.
Park Botaniczny Gruga (Grugapark) liczy 70 ha powierzchni, mieniącej się kolorami roślin, kwitnących na klombach w różnych porach roku. W parku działają też: zoo dla dzieci, ujeżdżalnia kucyków, kolejka wąskotorowa, tężnia solankowa i scena plenerowa ze specjalnym programem.
W hali Gruga, z miejscami na 8 000 widzów, od 1958 r. odbywają się koncerty muzyków światowej sławy i międzynarodowe imprezy sportowe.
Essen leży nad rzeką Ruhrą. Właśnie na niej 90 lat temu zostało utworzone jezioro Baldeney (Baldeneysee), wąskie o 8-kilometrowej długości. Z okazji tego jubileuszu w dniu 19 sierpnia odbędzie się wyjątkowy festyn, a w jego ramach: regaty, pokaz fajerwerków, rejsy promami i statkami.
Jezioro Baldeney, © Elke Brochhagen, Archiwum Miasta Essen
Jezioro jest terenem rekreacyjnym dla mieszkańców i turystów, można tu uprawiać sporty wodne, podpatrywać ptaki w rezerwacie lub od kwietnia do października popłynąć statkiem floty „Weiße Flotte Baldeney”.
W tej okolicy kolejna niespodzianka to kursująca zabytkowa kolejka i muzeum, prezentujące historyczny tabor.
https://www.baldeneysee.ruhr/hespertalbahn/
Na turystów w Essen czeka jeszcze więcej innych atrakcji, można się z nimi zapoznać na stronach:
https://webapps-extern.essen.de/360GradErlebnistourEssen/Tour/
Tekst: Majka Fudała
