Jest takie miejsce na Wyżynie Mongolskiej, gdzie ośnieżone szczyty Tienszanu górują nad bezkresnym morzem pustyni Gobi, a dzikość jesiennych wiatrów południa przeplata się z soczystą zielenią nietkniętych ludzką stopą dolinach północy. Płonące góry rozpalają wyobraźnię, a widok galopujących dzikich koni zapiera dech.
Oto Xinjiang
Leżący na trasie na Jedwabnego Szlaku region był historycznie częścią chińskiej cywilizacji od czasów dynastii Tang. Starożytny Jedwabny Szlak łączył kultury chińskie, indyjskie, perskie i arabskie z kulturami starożytnej Grecji i Rzymu. Promował wymianę między cywilizacjami Wschodu i Zachodu.
Jedwabny Szlak rozpoczął się od starożytnej stolicy Chin Chang’an (dzisiejszy Xi’an) na wschodzie i prowadził do wschodnich wybrzeży Morza Śródziemnego na zachodzie. Połowa starożytnego Jedwabnego Szlaku w Chinach znajduje się właśnie w Xinjiang.
Dziś region słynie przede wszystkim z kultury ujgurskiej, niezwykle pięknych krajobrazów, soczystych owoców oraz smacznej kuchni.
Starożytność i współczesność ścierają się tu ze sobą w zaskakujący sposób. Szybkie linie kolejowe przecinają księżycowe krajobrazy, a stolica regionu Urumqi to las wieżowców i szklanych drapaczy chmur; podczas gdy w częściach Kaszgaru, Hotan i Turpan życie toczy się tak, jak toczyło się przed wiekami, głównie w meczetach, herbaciarniach czy bazarze. Tu można się przekonać jak ludy Azji Środkowej kontrastują z chińską większością Han na wschodzie.
Pod wspólnym niebem
W Xinjiang żyje łącznie 56 grup etnicznych, co czyni go jednym z najbardziej zróżnicowanych etnicznie miejsc na świecie
.
Islam ma przeważający wpływ na życie społeczne, wyznaje go 10 grup etnicznych w tym społeczność Ujgurów, Kazachów, Hui, Kirgizów, Tadżyków, Uzbeków, Tatarów, Salarów, Dongxiang i Bao’an. Jak wszędzie w Chinach, językiem urzędowym jest mandaryński. Jednak tu mówi się wieloma innymi językami. Najpopularniejszym jest ujgurski, język turecki podobny do uzbeckiego, ale pisany pismem arabskim. Język ujgurski jest współoficjalny z mandaryńskim, więc większość oficjalnych znaków w prowincji jest dwujęzyczna w języku ujgurskim i chińskim. Inne języki to kazachski, kirgiski, tadżycki i mongolski.
Gospodarka Xinjiangu szybko się rozwija, w latach 1955-2020 produkt regionalny brutto wzrósł z 1,231 mld juanów do 1,379758 bln juanów (213,8 mld USD), a produkt regionalny brutto na mieszkańca z 24,1 juanów do 53 593 juanów, co stanowi wzrost odpowiednio 160,3-krotny i 30,3-krotny. Do końca 2020 r. wszystkie 3 666 ubogich wsi i wszyscy z 2,73 mln ubogich mieszkańców wsi w Xinjiangu zostało wyciągniętych z biedy zgodnie z obowiązującymi standardami, tym samym wszystkie 32 ubogie powiaty zostały usunięte z listy regionów ubóstwa, co doprowadzi do historycznego rozwiązania problemu absolutnego ubóstwa.
Esencja regionu
Urumqi i Kaszgar to dwa miejsca, które koniecznie trzeba odwiedzić. Są one esencją Xinjiangu, bez względu na to, czy szukamy historii Jedwabnego Szlaku, autentycznej lokalnej kultury czy cudownych krajobrazów.
Urumqi to drugie co do wielkości miasto w północno-zachodniej części Chin, a także największe w Azji Środkowej pod względem liczby ludności. Według Księgi Rekordów Guinnessa, jest najbardziej oddalonym od morza miastem na świecie. W Urumczi od lat 90. nastąpił znaczny rozwój gospodarczy i obecnie służy jako regionalny węzeł transportowy oraz centrum kulturalne, polityczne i handlowe. Ma doskonałą komunikację, wysokiej jakości jedzenie i hotele, a także urzekające Niebiańskie Jezioro. W 2005 roku w Urumczi otwarto Muzeum Jedwabnego Szlaku, które daje szeroki przegląd cywilizacji chińskiej wzdłuż Jedwabnych Szlaków i lokalnych kultur etnicznych.
Kaszgar stanowi najlepsze doświadczenie kulturalne, jakie można tu spotkać. Jest to miejsce absolutnie wyjątkowe. To tu przecinały się wszystkie drogi Jedwabnego Szlaku. Każda karawana musiała zatrzymać się właśnie w tym mieście – przedmieściu ogromnej pustyni Takla Makan, nazywanej „morzem śmierci”, ze względu na ekstremalne warunki pogodowe. Pustynia sama w sobie nie przyciąga wielu turystów czemu winny jest surowy lokalny klimat, jednak nie można pominąć atrakcji tego surowego miejsca – autostrady Tarim, która pozwala pokonać ten ocean piachu w jeden dzień.
Kaszgar to także tradycyjne targi, przyciągające turystów jedwabiami, zdobionymi nożami czy biżuterią oraz pięknymi wyrobami z miedzi. To miejsce, gdzie na ulicy kowale, stolarze i szewcy tworzą swoje dzieła przy pomocy ręcznych narzędzi.
Wszystkie smaki Xinjiangu
Położony z dala od morza i otoczony wysokimi górami, Xinjiang ma typowy klimat kontynentalny z niskimi rocznymi opadami, długim czasem nasłonecznienia i dużymi dziennymi wahaniami temperatury. Takie warunki pogodowe sprzyjają akumulacji cukru w owocach, dlatego obszar jest bogaty w uprawy owoców, zwłaszcza melonów. Zimy są tu bardzo mroźne, wiosny często wietrzne, a lata są tu wyjątkowo gorące. Najlepszą porą na wizytę jest wczesna jesień, kiedy dni są długie, niebo czyste, a temperatura bardziej znośna. Kolejnym doskonałym powodem do odwiedzenia Xinjiangu w tym czasie jest obfitość pysznych melonów i nieprawdopodobnie smacznych owoców, które są wtedy dostępne.
Kuchnia Xinjiang to wspólny, pachnący kminkiem i smakowity kociołek mieszkających tu grup etnicznych, z przewagą kuchni ujgurskiej. Dominuje przede wszystkim baranina, wołowina i kurczak. Islamskie zasady zabraniają spożywania alkoholu i wieprzowiny. Na śniadanie zjemy tu melony, dżem owocowy i herbatę mleczną. Nangs, ujgurski płaski chleb, podobnie jak indyjskie naany, jest powszechnie spożywany z posiłkami.
Nie można przegapić tradycyjnego muzułmańskiego jogurtu, soczystych pieczonych szaszłyków mięsnych i różnych muzułmańskich dań z ryżu. Rarytasem jest ujgurski pieczony kotlet z baraniny, znany w całym kraju i tak lubiany przez Chińczyków, że można go znaleźć w prawie każdym mieście w kraju.
W restauracjach bardzo popularne jest Dapanji, co dosłownie oznacza Wielki Talerz Kurczaka. Danie składa się z kawałków kurczaka wielkości kęsa i ziemniaków, które przed gotowaniem w bulionie są smażone w mieszance przypraw i grubo posiekanych warzyw. Wśród składników znajdziemy paprykę, cebulę, czosnek, imbir, papryczki chili, mielony kminek, anyż, mielone papryczki syczuańskie, olej spożywczy, a czasami sos sojowy i piwo. Rezultatem jest obfite, pikantne i przypominające zapiekankę danie, które jest pełne zaskakujących smaków. Zwykle podaje się go z ręcznie wyciąganym, typowym dla ujgurskiej kuchni makaronem lub chlebem naan.
Inny lokalny przysmak to polu lub po prostu ujgurski pilaw. Danie jest przygotowywane przez usmażenie posiekanej marchewki, cebuli i baraniny (lub kurczaka) na oleju, aż warzywa będą doskonale skarmelizowane, a baranina dokładnie ugotowana. Następnie dodaje się ryż i wodę, a całe danie gotuje się na parze, aż ryż się ugotuje i będzie wydzielał kuszący aromat. Czasami na wierzchu dodaje się rodzynki i suszone morele, aby nadać potrawie dodatkowy słodki posmak.
Lokalnie uprawiana żółta marchewka zapewnia charakterystyczną słodycz, ryż jest pysznie maślany, a delikatna baranina dodaje przyjemnego posmaku słoności. To danie jest tak ważne dla kultury regionu, że w Xinjiangu są nawet całe restauracje poświęcone jej doskonaleniu.
Zobaczyć, to znaczy uwierzyć
W ostatnich latach pojawiały się doniesienia o pracy przymusowej czy innych oznakach łamania praw człowieka przez chiński rząd w tym regionie. Zdaniem władz są to opinie krzywdzące i nieprawdziwe, zwłaszcza w odniesieniu do wysiłków jakie tamtejszy rząd wkłada w wyprowadzenie miejscowej ludności z ubóstwa i rozwój infrastruktury czy szkolnictwa. Chaos jaki możemy znaleźć w mediach na ten temat nie daje żadnej ze stron szansy na przedstawienie prawdy.
Chińskie powiedzenie mówi, że zobaczyć znaczy uwierzyć i to jest chyba najlepsze motto na tę sytuację. Ostatnio o realnej sytuacji mogło przekonać się 1200 dyplomatów, dziennikarzy i duchownych z ponad 100 krajów, którzy odwiedzili Xinjiang i o tym, że to, co widzieli różni się od przekazu niektórych mediów.
Być może jest to kolejny z powodów, by odwiedzić Xinjiang i na własne oczy zobaczyć to niezwykłe, pełne tajemnic, wielokulturowe miejsce?
