Czy to święto plonów, ognia i wody, czy narodziny, ślub i śmierć – Słowianie wiedzieli, jak uczcić każdy dzień (i każdą noc). Sprawdźmy, ile pozostało w nas ze słowiańskiej duszy?

 

 

Zofia Stryjeńska, "Bożki słowiańskie", fot. Andrzej Chęć / dzięki uprzejmości Muzeum Narodowego w Krakowie

 

 

 

 

 

Dawno, dawno temu (lata największej ekspansji przypadają na VI-VII wiek n.e.) istniał lud żyjący w zgodzie z przyrodą i jej cyklami, szanujący przybyszy z nieznanych krajów, uczciwy, ceniący wolność, któremu pojęcie władzy było obce. To nie bajka, lecz krótka charakterystyka dawnych Słowian, którą Leszek Matela zawarł w książce "Tajemnice Słowian". Zamieszkiwali oni Europę między Odrą, Łabą i Soławą, aż do Półwyspu Jutlandzkiego na zachodzie, na południu sięgając Bałkanów, a także Czech, Moraw, Węgier, dorzecza Dniepru i górnej Wołgi. Mimo odmiennej mowy i różnic regionalnych, łączyły ich podobne zwyczaje, obrzędy i wierzenia.

 

Godnie rozpocząć rok

 

 Kolędowanie na Podhalu, Bukowina Tatrzańska, fot. Adrian Gładecki / Reporter /East News

 

 

Wiosna, ach to ty

 

Topienie 10-metrowej Marzanny w Jeziorzanach, Polska 2014, fot. Jacek Świerczyński / Forum

 

Podczas śmigusa-dyngusa panie oblewane są wodą, fot. Marian Zubrzycki / Forum

 

 

Kupalnocka, czyli walentynki po słowiańsku

 

Noc Kupały, Przemyśl, fot. Waldek Sosnowski / Forum

 

Międzynarodowa Noc Świętojańska w Pile, Sławomir Olzacki / Forum

 

 

Dożynki dawniej

 

Dożynki. Na zdjęciu: kobiety niosące wieńce dożynkowe wykonane wyłącznie z plonów rolniczych, Spała, fot.
Adam Chełstowski / Forum

 

 

Za dusze przodków

 

Dwóch grabarzy spożywa lunch na cmentarzu. Kadr z filmu "Fucha" Michała Dudziewicza, fot. Studio Filmowe "Kadr" / Filmoteka Narodowa, www.fototeka.fn.org.pl

 

 

Nowe życie

 

Dziecko w kołysce, lata 60-te, fot. Chris Niedenthal / Forum

 

 

Wiek męski

 

"Postrzyżyny ziemowita" ( Mieszka I ), reprodukcja: Piotr Mecik / Forum

 

 

I że cię nie opuszczę...

 

Kadr z filmu Waldemara Podgórskiego "Pójdziesz ponad sadem", 1974, fot. East News

 

Kadr z filmu Zbigniewa Kuźmińskiego "Nad Niemnem", 1986, fot. Filmoteka Narodowa/www.fototeka.fn.org.pl

 

 

... aż do śmierci

 

Berenika Kowalska, "Dzwoneczek loretański i przewrócone stołki" wycinanka 34x46 cm, ołówek, karton 2012, fot. dzięki uprzejmości artystki

 

 

Słowianie wierzyli w swego rodzaju reinkarnację. Wyobrażali sobie świat jako drzewo kosmiczne, w którego koronie znajdowała się magiczna kraina, gdzie zimą odlatują ptaki. Wyraj (niebiański lub ptasi oraz podziemny lub wężowy) znajdował się tuż nad Nawią, opowiadano o ogrodzie za żelazną bramą strzeżoną przez Złotego Kura lub Raroga (ognistego ptaka). Dusze, które wędrowały do rajskiej krainy, powracały na ziemię, do łona kobiet, a pomagały im w tym bociany i lelki wiosną, a kruki zimą. Teza, że dzieci przynoszą bociany, nie jest więc wyssana z palca.

 

 

Źródła: Leszek Matela "Tajemnice Słowian", Białystok 2005; "Mały słownik kultury dawnych Słowian", pod red. Lecha Leciejewicza, Warszawa 1972; Aleksander Gieysztor "Mitologia Słowian", Warszawa 2006; slowianie.republika.pl; religiaslowian.wikidot.com; slowianowierstwo.wordpress.com

 

Więcej: TUTAJ

 

Autorka: Agnieszka Warnke

Absolwentka filologii polskiej, dziennikarstwa i Podyplomowych Studiów Menedżerów Kultury. Miłośniczka reportażu. Niepraktykująca wyznawczyni fotografii.

 

 

 

 

 

 

• « poprz.
• nast. »