Gozo, druga co wielkości wyspa na Malcie, jest niewiele większa od Santorini, które odwiedziliśmy w podobnym czasie. W sumie jest tak mała, że można spokojnie objechać większość najważniejszych miejsc w jeden dzień. Ale już pierwszy rzut oka uświadomił nam, że tydzień na Gozo byłby idealny.
Ale my w naszej tygodniowej podróży po Malcie mieliśmy jeden dzień na Gozo i postanowiliśmy wykorzystać go najlepiej jak się da.
Podstawowe informacje o Gozo
Wyspa stanowi świetną odskocznię od momentami mocno zakorkowanej Malty. Życie toczy się tu zdecydowanie wolniej. Wyspa o powierzchni 67 km kwadratowych, długości 14 i szerokości 7 kilometrów ma zaledwie 40 tysięcy mieszkańców.
Jak dostać się na Gozo?
Płyniemy promem z Cirkiewwy, tego samego miejsca gdzie wcześniej nurkowaliśmy na Malcie, m.in. na wraku stawiacza min P-29.
Prom na Gozo płynie do Mgarr 25 minut. Bilet w dwie strony kosztuje:
- 4,65 euro dla osoby dorosłej
- 1,15 euro – dla dzieci od 3 do 12 lat
- dzieci poniżej 3 lat bezpłatnie
Szczegółowy rozkład można znaleźć na stronie firmy promowej Gozo Channel.
Miejsca, które odwiedziliśmy na Gozo i je polecamy:
Wyspa Comino
Comino na stałe zamieszkuje trzyosobowa rodzina a wyspa uważana jest za wyjątkową z powodu przepięknego miejsca jakim jest Blue Lagoon. To absolutnie zjawiskowe zatok, miejsce do cumowania jachtów oraz plaża, do której ciągną tłumy turystów. Dlatego jeśli chcesz nacieszyć oczy takim widokiem w bardziej kameralnej atmosferze wybierz się tutaj najwcześniej jak się da.
Na Comino pływają mniejsze statki niż na Gozo. Ich operatorem jest Comino Ferries.
Ggantija w Xaghra – megalityczne świątynie
Miejsce starsze niż Stonehenge i piramidy egipskie to maltańska Ggantija zlokalizowana w mieście Xaghra. Jest to jedno z trzech najstarszych na świecie miejsc kultu religijnego. Odkryty w 1827 roku kompleks do niedawna uważano za najstarszy, wolnostojący zabytek archeologiczny na świecie. Dziś już wiadomo, że jeszcze starsza jest turecka świątynia Göbekli Tepe.
Ggantija znajduje się się Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Zanim dotarliśmy do świątyń przeszliśmy przez bardzo nowocześnie urządzone Muzeum, gdzie prezentowane są znaleziska pochodzącego z tego i innych maltańskich miejsc kultu religijnego.
Wiele z nich związanych jest z kultem płodności i rytualnymi działaniami rasy gigantów, która rzekomo miała budować świątynie.
Te na Gozo należą do najlepiej zachowanych na Malcie. Dwie bliźniacze świątynie mają mury sięgające nawet 6 metrów i składają się z wapiennych bloków o wadze do 50 ton. Archeolodzy uważają, że mury pierwotnie mogły być jeszcze wyższe. Mieszkańcy wyspy wierzyli, że budowały je olbrzymy a ciekawostką potwierdzającą tezę jest fakt, że w pobliżu znaleziono mierzący 2,5 metra szkielet.
Pierwsza z świątyń powstała około 5800 lat temu. W czasach gdy nie znano koła ani metalowych narzędzi. Ale jest wiele śladów wskazujących, że już wtedy użyto maszyn z przekładniami kulowymi.
Wewnętrzne ściany były tynkowane i malowane. Znajdowały się w nich rytualne ołtarze i paleniska. A obydwie świątynie skierowane są na północny-wschód.
Ta Kola Wind Mill – klasyczny młyn w Xagrha
Gdy wyjdziemy z Muzeum i pójdziemy 100 metrów przed siebie, dojdziemy do jednego z najlepiej zachowanych klasycznych wiatraków na Gozo. Młyn powstał w 1725 roku a jego budowniczowie pochodzili z Majorki.
Nazwa młyna Żeppu Ta Kola pochodzi od imienia ostatniego właściciela młyna Żepu, syna Koli. Warto go odwiedzić ponieważ idealnie pokazuje swojskie życie dawnych mieszkańców Gozo.
Brad Pit i Angelina Jolie kręcili tu film By The Sea
Maltańczycy są dumni z tego, że zarówno krajobrazy głównej wyspy jak i Gozo stanowią scenerię wielu światowych produkcji. Zagrały m.in. w w filmie “By The Sea”, znanym w Polsce pod tytułem “Nad morzem”. Autorką scenariusza i reżyserką była Angelina Jolie a w trakcie miodowego miesiąca zagrał z nią jej świeżo upieczony małżonek – Brad Pitt. Film opowiada historię kryzysu w związku amerykańskiego pisarza Rolanda i jego żony Vanessy.
Film nie cieszył się gorącym przyjęciem o czym świadczą noty na IMDB 5,3 i na Filmwebie 5.9. Za to pejzaże, które grały malowniczą Francję lat siedemdziesiątych zagrały na 10.0.
Citadela
Pośrodku wyspy Gozo znajduje się miasto Rabat ( dla miejscowych ) przez przyjezdnych nazywane Victoria. W średniowieczu nosiło ono nazwę Gran Castello. Ale miejsce to było zamieszkałe już w epoce brązu. Miasto zbudowane na wzniesieniu – na szczycie, którego znajduje się Citadela. Potężna twierdza przez wieki broniła mieszkańców przed najazdami Turków, Barbarów czy Saracenów. W tamtych czasach ludność Gozo była zobowiązana do spędzania nocy w murach Citadeli. Twierdza podobnie jak Ggantija znajduje się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Wewnątrz cytadeli warto odwiedzić przepiękną katedrę Wniebowzięcia, budowaną przez tego samego architekta co katedra w słynnej maltańskiej Mdinie.
Warto również przejść się po murach Citadeli by podziwiać z tej wysokości panoramę wyspy. Zwróć uwagę, że z tego miejsca widać prawie każdy z brzegów Gozo.
A przy okazji można podziwiać piękne detale twierdzy, które są uwidaczniane podczas prac renowacyjnych.
Miasto Rabat
Z czasem twierdza traciła na znaczeniu, miasto rozrastało się i otoczyło miejskie mury. Polecamy wybrać się na spacer uliczkami odchodzącymi od Bazyliki św. Jerzego, która znajduje się blisko placu Piazza San Gorg. Klimatyczne, wąskie ulice przypominają jako żywo klimatem te, które widywaliśmy na Sycylii czy innych śródziemnomorskich wyspach i są po prostu urocze.
Wied IL Miela – skalne okno
Do marca 2017 roku nie było bardziej oczywistego miejsca odwiedzin na wyspie niż Azure Window. Ale niestety, silny sztorm najpierw naruszył konstrukcję skalnego okna w klifie Gozo a później doprowadził do jego zawalenia. Mieszkańcy Gozo próbują wypromować inne okno skalne znajdujące się po przeciwnej stronie wyspy. Nieco mniejsze inaczej położone – wyglądające jednak nie mniej imponująco.
Co ciekawe, jeszcze nie tak dawno temu naturalny kanał znajdujący się tuż przy oknie służył do odprowadzania ścieków z wyspy wprost do morza. Możesz sobie wyobrazić jakie zapachy mieli okazję wdychać zwiedzający to miejsce. Na szczęście dzięki unijnym pieniądzom wybudowano oczyszczalnię ścieków i problem został rozwiązany.
Klify Gozo
Malta i Gozo przypominają pokład statku przechylonego na jedną burtę. Na północy wysp jest stosunkowo płasko i można spokojnie znaleźć plaże. Południowe części wypiętrzają się i to tam znajdziemy najpiękniejsze i najbardziej spektakularne klify.
Klify Ta’Cenc wyrastają z morza na wysokość 120 metrów i są ważnym siedliskiem wielu gatunków ptaków. Ale musimy przyznać, że po północnej stronie klify ciągnące się przy oknie Wied Il Mielha również robią wrażenie i można tu trafić na przepiękne jaskinie, która najlepiej widoczne są z wody lub drona.
Salta Pans – starodawna metoda pozyskiwania soli
Na długości około 3 km od zatoki Xwejni do Wied Il Ghasri ciągną się malownicze baseny solankowe w kształcie prostokątów i kwadratów.
Solniska mają nawet 350 lat i są częścią gozytańskiej tradycji, którą przekazuje się z pokolenia na pokolenie.
Sól produkuje się w ten sposób produkuje głównie w miesiącach letnich – od maja do września. Po zebraniu jest ona przechowywana w jaskiniach wykutych w przybrzeżnych skałach. Później trafia na maltańskie stoły ale też do sklepów i restauracji.
Metoda pozyskiwania soli w wody morskiej jest znana od czasów rzymskich a sól w tamtych czasach stanowiła rodzaj waluty.
Dorota i Jarek Kowalscy
www.szalonewalizki.pl
