Geografia i kultura zbliżają ten północny land Niemiec do Skandynawii, a specyfika ta wynika z położenia pomiędzy Morzem Północnym i Bałtykiem przy granicy z Danią.
Büsum, widok na lagunę rodzinną, © TMS Büsum GmbH
Przez większą część swojej historii funkcjonował tu quasi-niezależny kraj. Dopiero w XIX w. znalazł się pod zwierzchnictwem Prus.
Zabytki UNESCO
Występują tu trzy zabytki z listy światowego dziedzictwa UNESCO (w nawiasie ich kategoria):
Morze Wattowe (Natura, ogrody i krajobrazy),Archeologiczny Zespół Graniczny Haithabu i Danewerk (Historia kulturowa), Miasto hanzeatyckie Lubeka (Zespoły staromiejskie).
Niemiecka Centrala Turystyki (DZT) od lat przykłada dużą uwagę do popularyzacji 52 obiektów z tej listy. W tym celu funkcjonuje specjalna strona: https://www.germany.travel/en/campaign/ms_welterbe_pl/welterbe_pl.html
Znajdują się tu opisy (także mapy, linki), inspirujące do kilkudniowego pobytu i ułatwiające turystom indywidulane zaplanowanie urlopu, także podróży środkami transportu publicznego. Tegoroczna globalna kampania DZT pt.: „52 zabytki UNESCO” zwyciężyła w konkursie Niemieckiej Rady Wzornictwa w kategoriach „Kampania cyfrowa” i „Influencer marketing”.
Morze Wattowe i kurort Büsum
Akwen wodny liczy 450 km długości oraz od 10 do 30 km szerokości i należy do największych ekosystemów o wyjątkowych walorach na świecie. Istnieje tu Park Narodowy, wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO w 2009 r. (część holenderska i niemiecka), a w 2014 r. obszar duński. Poświęcony temu jest artykuł z 9 maja 2024 r.
Na wybrzeżu morza leżą liczne kurorty, m.in. popularne Büsum. Turystów zachwyca pięknym morskim krajobrazem z laguną i bogatą historią, tworząc idealne miejsce urlopowe na długich, piaszczystych plażach. Można na nich także spędzić niepowtarzalne noce, np.: w koszu plażowym, w wygodnie urządzonej beczce po rumie czy w latarni morskiej. Poszukiwaczy przygód przyciągają sporty wodne, takie jak windsurfing i kitesurfing.
Pierwsza wzmianka o miejscowości pojawiła się około 1140 r. Jej pierwotna lokalizacja znajdowała się na wyspie i wielokrotnie była strasznie niszczona przez sztormy (XIV-XIX w.). Aby zapobiec dalszej dewastacji, w 1585 r. zbudowano tamę, następnie wzmacnianą wałami, co w rezultacie doprowadziło do połączenie Büsum z wybrzeżem. Głównym zajęciem mieszkańców był połów krewetek, w dawnym porcie jest czynne Muzeum Portowe, dokumentujące jego historię, jak również rozwój miejscowego uzdrowiska od 1837 r.
Z galerii biało-czerwonej latarni morskiej z 1913 r. rozciągają się widoki na urokliwe uliczki, rynek rybny i okolicę aż po horyzont. Szczególne wrażenia związane z Morzem Wattowym zapewnia rejs statkiem, z jego pokładu można obserwować pracę kutrów i oryginalny świat flory i fauny. Szczególną sympatię wzbudzają foki, niektóre ich kolonie dochodzą do 100 sztuk.
Fokarium w Friedrichskoog
Miłośnicy fok będą usatysfakcjonowani zwiedzaniem tej stacji (około 50 km na południe od Büsum), gdzie obecnie na stałe żyje kilka przedstawicieli tego gatunku. Można je obserwować w specjalnych basenach o objętości 800 m³.
W pawilonie ciekawa wystawa pt.: „Foki świata” z wyczerpującymi wiadomościami na temat tych ssaków, reprezentowanych przez 34 gatunki z siedliskami w różnych regionach świata. Opisy wzbogacają eksponaty fok naturalne wielkości i ich siedliska.
Archeologiczny Zespół Graniczny Haithabu i Danewerk
Znajduje się około 80 km od Büsum, na przedmieściach miasta Szlezwik. Na listę UNESCO w 2018 r. został wpisany za sprawą najważniejszego ośrodka handlu morskiego wikingów, położonego najdalej na południe. W okresie jego istnienia od VIII do XI w. tu krzyżowały się dalekobieżne szlaki handlowe od Morza Czarnego po Grenlandię, łącząc ludzi i towary z całego świata.
W skład skansenu wchodzi siedem zrekonstruowanych domów, ich wnętrza prezentują codzienne życie wikingów: część mieszkalną, warsztaty ze sprzętami i wytwarzanymi wyrobami. Przy moście cumuje oryginalna łódź wikingów.
Miejsce to pozwala doświadczyć, jak żyli wikingowie we wczesnym średniowieczu, szczególnie podczas licznych wydarzeń historycznych.
Piękna, zadrzewiona ścieżka prowadzi do Muzeum Wikingów. Są tu prezentowane oryginalne znaleziska, odkryte w wyniku wykopalisk archeologicznych zapoczątkowanych przy końcu XIX w.
Wiele przedmiotów, z ogromnej ilości pozyskanych, posłużyło do stworzenia multimedialnej wystawy, stanowiącej inscenizacje różnych scen z życia wikingów.
Danewerk to ufortyfikowane półkoliste wały o długości 30 km w celu ochrony Haithabu. Do ich zbudowania zostały wykorzystane wzniesienia, ziemia wzmocniona pniami i gałęziami drzew, torfowiska, mury z cegły i 20 milionów kamieni polnych. W systemie mieścił się budynek graniczny, gdzie odbywały się kontrole.
Szlezwik, Miasto Wikingów
Panorama, wieże kościoła św. Piotra, © Georg Denda/https://commons.wikimedia.org/wiki
Jest oddalone kilka kilometrów od ww. zespołu archeologicznego i po upadku Haithabu pełnił rolę ośrodka wikingów, stąd używane obecnie określenie. Uznawane jest też za najstarsze miasto landu, o czym świadczą dowody: pierwsza wzmianka z 804 r. i powstanie biskupstwa w 947 r. Okres świetności przypada na lata 1544-1713, kiedy zamek był siedzibą książąt Schleswig-Holstein-Gottorf (obecnie muzeum). W kolejnych wiekach był stolicą landu, funkcję tę utracił w 1946 r. na rzecz Kilonii.
Już z daleka widoczne są wieże katedry św. Piotra, której największym skarbem jest 12-metrowy tryptyk (1514-1521), złożony z 392 figur.
Piękna panorama rozciąga się nad fiordem Schlei, siedzibą portu rybackiego z długą tradycją. Około trzystu rybaków zasiedlało dzielnicę Holm, do dzisiaj zachowały się tu ich pełne uroku domy, nawet z początku XVIII w.
Od 29 sierpnia do 15 września odbędzie się Festiwal Sztuki Nordyckiej NORDEN, organizowany od 2016 r. Jest to wydarzenie promujące różnorodność kulturową krajów Europy Północnej w dziedzinach: muzyka, kino, sztuka, teatr uliczny, literatura. Program uzupełnią zajęcia rekreacyjne, warsztaty nt. rzemiosła artystycznego i kulinariów.
www.wikingerstadt-schleswig.de
Kilonia emanuje morskim urokiem
Regaty żeglarskie w czasie Kieler Woche, © Kiel-Marketing e.V.
Status stolicy landu Szlezwik-Holsztyn wyznacza położenie nad Zatoką Kilońską Morza Bałtyckiego. Jednym z jego elementów jest nabrzeże, tu całymi dniami można wdychać świeżą morską bryzę oraz podziwiać statki żeglugi pasażerskiej i towarowej, płynące Kanałem Kilońskim. To tu dwoma potężnymi śluzami zaczyna się najbardziej ruchliwa od 1895 r. droga wodna Europy skracająca znacznie trasę pomiędzy Morzem Północnym i Bałtykiem. Jej długość wynosi 98 km, a szerokość jest różna, najmniej 100 m. Codziennie przepływa tędy około 250 jednostek. Namiastką funkcjonowania kanału jest rejs statkiem wycieczkowym z przystani w centrum Kilonii, działający nie tylko relaksująco, ale także poznawczo nt., jak wyglądają miasto i okolice na tle zmieniających się panoram. Są w nich widoczne zarówno statki, także zabytkowe, tereny stoczni, latarnie morskie, liczne plaże jak i wiele obiektów.
Widok na nabrzeże z Muzeum Miasta i Żeglugi, © MF
Oryginalnych zabytków nie zostało zbyt wiele, na co głównie złożyły się: przebudowa starówki przy końcu XIX w. z racji masowego osiedlania się tu ludności, I i II wojna światowa, kiedy w latach 1944-1945 miały miejsce liczne naloty aliantów z powodu działającej tu fabryki okrętów podwodnych. Na uwagę zasługują: ratusz (1907-1911) z wieżą widokową, gotycki kościół św. Mikołaja, Kiloński Klasztor, Galeria Obrazów Kunsthalle, Akwarium Geomar, Muzeum Miasta i Żeglugi w dawnej hali giełdy rybnej. Zasługuje ono na zwiedzanie, ponieważ jest syntezą wiedzy o historii Kilonii. Ekspozycję w środku uzupełniają zabytki na zewnątrz: latarnia morska i cumujące przy nabrzeżu statki. Punkt ten stanowi dobry początek spaceru po promenadzie, gdzie funkcjonuje wiele lokali gastronomicznych. Ich specjalnością, podobnie jak w całym landzie, jest bułka z matiasem (Matjesbrötchen).
Atrakcyjne imprezy
Dzisiejsza Kilonia tętni życiem, a ciekawe projekty przez cały rok proponują: muzea, galerie, teatry, liczne sceny, także plenerowe. Oczywiście miasto jest gospodarzem wielu wydarzeń na kanale. Najważniejszy z nich na świecie to czerwcowy „Tydzień Kiloński” z udziałem około 5000 żeglarzy z całego świata, rywalizujących w różnych kategoriach. W programie także pokazy żaglowców i rejsy dla turystów. Festyn ze względu na liczbę imprez, około 2000, i 3 mln gości uznawany jest za największy w północnej Europie.
Obecnie we wszystkie weekendy, do 25 sierpnia, rozbrzmiewają wielkogodzinne koncerty na pływającej scenie w ramach „Bootshafensommer”.
Interesujące imprezy odbywają się przez cały rok, jak np. „Morze świateł” w listopadzie. https://kiel-sailing-city.de/en/
Wydarzenie „Morze świateł”, © Matthias Masch/Kiel-Marketing e.V.
Przedstawione powyżej oferty turystyczne w landzie Szlezwik-Holsztyn gwarantują niezapomniany pobyt, o którym warto pomyśleć ponownie.
Parada żaglowców, tzw. „pogromców wiatrów” podczas Kieler Woche, © Kiel-Marketing e.V.
Tekst: Majka Fudała
