Sweet Home Sweet. Opowieść o ocaleniu, pamięci i powrotach. Wernisaż wystawy miał miejsce 12 wrzesnia 2021 roku

Kiedy >>mój ojciec<< przebywał w krakowskim getcie, wciąż fotografował, a te zdjęcia zostały zakopane w Płaszowie i odnalezione po wojnie, ukrył je w słoju, w szklanym słoju w Płaszowie… Więc siedziałam z nim w jego domu nad tymi fotografiami i pytałam go o każdą osobę na każdym zdjęciu […] i powiedział mi: >>pamiętał ich imiona, pamiętał, czy przeżyli wojnę, pamiętał wszystko, co ich dotyczyło<<” - fragment wywiadu z Michelle Ores.

Ryszard Ores urodził się w Krakowie w 1923 roku w żydowskiej rodzinie. Mieszkał w centrum miasta wraz z matką i siostrą, chodził do żydowskiej szkoły i do szkoły publicznej. Gdy miał 15 lat, wybuchła wojna. Przeżył krakowskie getto, obóz w Płaszowie i kilka innych obozów koncentracyjnych na terenie Niemiec. Niemal cała jego rodzina została zamordowana.

Przebywając w getcie, Ryszard robił zdjęcia swoich znajomych. Symboliczne dowody istnienia jego rodziny i przyjaciół, w większości zamordowanych w czasie Holokaustu. Razem ze zbiorem przedwojennych fotografii ukrył je w słoju w Płaszowie i wykopał po wojnie. Na wystawie w Żydowskim Muzeum Galicja ta kolekcja zostanie po raz pierwszy zaprezentowana w całości.

Ryszard spędził większość swojego życia w Stanach Zjednoczonych, ale podtrzymywał więzi z Polską. Wielokrotnie powracał do rodzinnego miasta, często przywożąc ze sobą rodzinę. Pozostał też w kontakcie z przyjaciółmi z Krakowa, wśród których byli bohaterowie krakowskiego getta, m.in. Julian Aleksandrowicz i Tadeusz Pankiewicz. W Nowym Jorku zbierał fundusze na wyposażenie medyczne dla kliniki w Krakowie, a także - wraz z Fundacją Ronalda Laudera - na renowację i porządkowanie miejsc związanych z dziedzictwem żydowskim w tym mieście. Za swoje zasługi został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Krzyżem Armii Krajowej i Krzyżem Oświęcimskim. Był także wśród konsultantów filmu „Lista Schindlera”, jako że w filmie przedstawione zostały krakowskie getto i obóze w Płaszowie, w których przebywał w czasie wojny.

Jego fascynacja fotografią nie zniknęła - do końca życia nieustannie dokumentował swoje doświadczenia i otaczających go ludzi za pomocą zdjęć i filmów.

Wystawa stworzona przez Żydowskie Muzeum Galicja opowiada o Ryszardzie, o jego rodzinie i o ich związkach z Polską. Jej trzon stanowią materiały wizualne, które Ryszard tworzył i zbierał przez całe swoje życie, ale zawiera także wywiady z członkami jego rodziny oraz archiwalne dokumenty i przedmioty, które ukazują niezwykle skomplikowaną relację żydowskiej rodziny z krajem pochodzenia. Jest to historia o głębokiej tęsknocie, pomimo bólu i traumy, a także opowieść o odwadze i nadziei.

Choć Ryszard zmarł w 2011 roku, drugie i trzecie pokolenie jego rodziny pozostało zaangażowane w życie żydowskie w Polsce - córka Michelle i wnuk Adam są związani z krakowską społecznością żydowską i działaniami na rzecz ochrony dziedzictwa żydowskiego.

Wystawa została zaprojektowana w nowoczesnym, wizualnie atrakcyjnym stylu. Zaprezentowano na niej zarówno historyczne obiekty (listy, dokumenty, fotografie), jak i materiały audiowizualne: wywiady i świadectwo Ryszarda, nagrane w latach 90. XX wieku, a także wywiady z członkami rodziny zarejestrowane specjalnie na potrzeby wystawy.

• « poprz.
• nast. »